Vage nieuwsbronnen met enorm bereik op Facebook: pulpnieuws verspreidt zich snel

Pulpnieuws zijn commercieel gedreven berichten die geproduceerd worden door onbekende mediamerken, zoals TrendNieuws en Viraal Vandaag. Uit onderzoek van de Universiteit Leiden blijkt dat meer dan vijf miljoen Nederlanders wel eens een bericht van deze pagina's geliket of gedeeld hebben, of een reactie op zo'n bericht achter hebben gelaten. Dat is meer dan de helft van de Nederlanders met een Facebook-account.

Pulpnieuws

De berichten op pulpnieuwssites zijn overgeschreven van anderen, bevatten sensationele inhoud en worden gekenmerkt door het gebruik van koppen die mensen moeten verleiden om erop te klikken (clickbait). Het kan gaan om waargebeurde verhalen, maar de berichten kunnen ook compleet verzonnen zijn. Makers van zulke verhalen willen er geld mee verdienen: hoe sensationeler de artikelen, hoe meer bezoekers ze krijgen en hoe meer de advertenties opleveren. Voorbeelden van deze pulpnieuwssites zijn TrendNieuws, Viraal Vandaag, Viraaltjes, Pranksternl, Ditisgeniaal en Feitjesenweetjes.

Onderzoek

Onderzoekers van de Universiteit Leiden bekeken meer dan 117.000 nieuwsberichten die tussen januari 2013 en december 2017 op Facebook geplaatst waren. Deze berichten waren afkomstig van 20 gevestigde media en 63 'pulpnieuwssites'. In de eerste twee jaar van het onderzoek werd er bijna geen pulpnieuws geplaatst, daarna groeide het aantal berichten snel: van tweeduizend naar zesduidend berichten per maand. De traditionele media plaatsten in die periode maandelijks gemiddeld 970 berichten.

Vergelijking gevestigde nieuwsmedia

Websites die deze berichten verspreiden hebben vaak meer volgers op Facebook dan de grote Nederlandse nieuwsmedia: OngelooflijkNL en TrendNieuws worden zelfs vaker gevolgd dan de pagina van de NOS. Bovendien wordt pulpnieuws meer geliket: gemiddeld haalt een pulpnieuwsbericht 429 likes, tegenover 363 van de traditionele media. Op pulpnieuws wordt meer dan twee keer zo veel gereageerd als op gewoon nieuws (165 reacties tegenover 80). Ook wordt pulpnieuws vaak gedeeld op Facebook: 158 keer gemiddeld, terwijl dat met nieuws van traditionele media gemiddeld 73 keer gebeurt.

Facebook-algoritme

Een opvallende omslag is te zien in de zomer van 2017. De pulpnieuwspagia's publiceren meer en meer berichten, maar die worden steeds minder geliket en gedeeld. Mogelijk komt dat door het nieuwe Facebook-algoritme dat toen geïntroduceerd werd. Facebook probeert dit soort nieuws weg te drukken in de nieuwsfeed en geeft voorrang aan posts van familie en vrienden. Facebook zegt door deze maatregel het aantal nepnieuws en pulpnieuws met 80 procent terug te hebben gedrongen.

Foto: Bigstock