Een patent of octrooi aanvragen: zo zit dat!

U heeft een goed idee en dat uitgewerkt tot een uitvinding. Voordat u het op de markt introduceert wilt u als ondernemer natuurlijk voorkomen dat anderen uw uitvinding, proces of product gaan namaken en doorverkopen. Dit kunt u voorkomen door een patent aan te vragen, waarbij u anderen verbiedt om deze vinding gedurende een bepaalde periode na te maken en te verkopen. Zelfs wanneer die ander de uitvinding geheel onafhankelijk bedacht of uitgevoerd heeft. Het proces van idee naar een Nederlands octrooi is echter een lange weg. Met dit artikel bent u straks helemaal voorbereid op wat u te wachten staat bij het aanvragen van een octrooi!

Wat is een patent?

Een patent is een exclusief recht op een uitvinding, technisch product of proces. Dit wordt in Nederland ook wel octrooi genoemd. Het begrip patent is gebruikelijker in de Engelse taal. Als u een uitvinding heeft gedaan die nieuw is en waarbij sprake is van een verrassend element en industriële toepasbaarheid kunt u een octrooi aanvragen volgens de Rijksoctrooiwet. Dit wordt ook wel octrooiaanvraag genoemd waarbij de procedure voor bescherming van uw uitvinding in gang wordt gezet. In Nederland moet er aan vier eisen worden voldaan voordat iets octrooieerbaar is. Deze vier eisen staan beschreven in de Rijksoctrooiwet, te weten:

• Uitvinding;
• Nieuwheid;
• Uitvinderswerkzaamheid;
• Industrieel toepasbaar.

Voordelen octrooi

Met een octrooi toont u aan dat de uitvinding uw eigendom is en daar geen replica's van gemaakt mogen worden door derde partijen. Ondanks dat u over een octrooi beschikt, kan het voorkomen dat uw uitvinding na wordt gemaakt. Een octrooi is echter wel een goed wapen om uw recht op uw uitvinding te behouden. Wanneer u uw uitvinding zo goed mogelijk juridisch heeft laten beschrijven door een octrooigemachtigde, heeft de advocaat een grotere kans op slagen bij het aanvechten van uw Intellectueel eigendom (IE). Intellectueel eigendomsrecht is de verzamelnaam voor rechten op intellectuele creaties. Onder het IE-recht vallen het auteursrecht, merkenrecht, handelsnaamrecht en het octrooirecht.

Een octrooi aanvragen

Wilt u uw uitvinding vastleggen en beschermen tegen replica's? U kunt dan zowel op papier als online een octrooiaanvraag indienen bij Octrooicentrum Nederland. Via e-mail is echter niet mogelijk. Een maand na aanvraag ontvangt u een ontvangstbevestiging met een aanvraagnummer en een indieningsdatum. Deze indieningsdatum van uw octrooiaanvraag geldt dan ook in buitenlandse landen waar u eventueel een octrooi wil aanvragen. Zodra de octrooiaanvraag is ingediend, is uw uitvinding beschermd. Vervolgens moet u een 'Verzoek onderzoek naar de stand van de techniek' indienen. Hierbij wordt nagegaan of uw uitvinding voldoet aan de volgende drie eisen:

• Nieuw: Uw uitvinding mag niet bekend zijn in zowel theorie of praktijk. U moet uw uitvinding geheim houden tot de datum waarop de octrooiaanvraag is ingediend.
• Inventief: De uitvinding moet een ongebruikelijk en origineel idee zijn dat niet door vakmensen of deskundigen op uw vakgebied eenvoudig te bedenken is.
• Industrieel toepasbaar: De uitvinding moet technisch zijn en u moet kunnen bewijzen dat uw uitvinding ook echt werkt.

Europees of unitair octrooi

Normaal gesproken is een octrooi slechts geldig voor één land. Wilt u uw uitvinding beschermen in het buitenland? Dan kunt u een Europees octrooi of een unitair octrooi aanvragen. Een Europees octrooi wordt in ieder land apart geregistreerd en jaarlijks de instandhoudingskosten per land worden betaald. Een unitair octrooi geldt alleen in 25 deelnemende EU-landen en wordt in één keer geregistreerd. De kosten voor een Europees en unitair octrooi vallen uiteen in eenmalige en jaarlijkse kosten. De eenmalige kosten voor een unitair octrooi ligt bij de €1.500,- en zijn vele malen lager dan de totale kosten van registratie per land voor een Europees octrooi. Aangezien u per land betaald en de tarieven jaarlijks oplopen betaalt u bijvoorbeeld €4.855,- per land voor het twintigste jaar. U doet uzelf er goed aan zich af te vragen welke de voor- en nadelen opwegen bij het aanvragen van een Europees of unitair octrooi.

Aanvraag- en geldigheidsduur

Na het indienen van een octrooiaanvraag duurt het in Nederland zo'n 18 maanden tot het octrooi daadwerkelijk wordt verleend. Een octrooi begint op het moment van verlening en geldt voor elk land maximaal 20 jaar vanaf de datum van uw aanvraag. Bij een octrooi op een geneesmiddel of gewasbeschermingsmiddel kan een Aanvullend Beschermingscertificaat (ABC) worden aangevraagd waarmee de uitvinding vijf jaar langer beschermd is, 25 jaar in totaal. Het kan echter voorkomen dat een uitvinding binnen 20 jaar verouderd en vervangen is. In zo'n geval kan de octrooi te lang duren en kunt u overwegen om andere vormen uw kennis te laten beschermen. Deze zijn afzonderlijk of in combinatie te gebruiken:

1. Octrooirecht: technische producten of productieprocessen;
2. Auteursrecht en naburige rechten: teksten en afbeeldingen en uitvoeringen;
3. Databankenrecht: databanken;
4. Merkenrecht: logo's, woorden, kleuren, klanken en vormen van bedrijven, producten of diensten;
5. Handelsnamenrecht: bedrijfsnamen;
6. Tekeningen- of modellenrecht: het uiterlijk van een gebruiksvoorwerp;
7. Kwekersrecht: Plantenrassen;
8. Streekproducten: landbouwproducten en lokale levensmiddelen;
9. Chipsrecht: topografieën van halfgeleiderproducten of computerchips.

Kostenplaatje

Bij het aanvragen en behouden van een octrooi zijn uiteraard kosten aan verbonden. Het Octrooicentrum Nederland hanteert vaste tarieven in het proces van aanvraag. Zo kost het indienen van de aanvraag zo'n €80,- tot €120,-. Een verzoek om onderzoek naar de stand van techniek van nationaal type (VNO) kost €100,- en de taks van een internationaal type (VNO/INT) kost 794,-. Volgens de Rijksoctrooiwet zijn de jaartaksen voor het eerst te voldoen vanaf het vierde jaar na indiening van de octrooiaanvraag. De eerste drie jaren zijn gratis, waarna de prijzen oplopen van €40,- in het vierde jaar tot maar liefst €1.400,- in het twintigste jaar. Let op, de prijzen kunnen variëren en zijn afhankelijk van het onderwerp, de te besteden tijd, en de beschikbare tijd. Verder hanteert het Octrooicentrum Nederland nog diverse taksen voor overige verzoekschriften. Het mag wat kosten, maar zo bent u wel verzekerd van uw Intellectueel Eigendom!

Foto: Bigstock